Anemia ma źródło w niewystarczającej ilości odpowiednich składników odżywczych w organizmie. Może się to wiązać z ich brakiem lub małą ilością w diecie. Powodem jest również zmniejszone ich przyswajanie lub zwiększone wydalanie z organizmu, których przyczyną są nabyte, często rozwijające się w związku z predyspozycjami genetycznymi zaburzenia.
Anemia, czyli niedokrwistość, jest stanem, który ujawnia się, gdy we krwi brakuje wystarczającej ilości zdrowych krwinek czerwonych lub hemoglobiny. Hemoglobina jest głównym składnikiem czerwonych krwinek (erytrocytów) i wiąże tlen. Wskutek zmniejszonej dostawy tlenu do tkanek organizm słabnie. Większość przypadków anemii wiąże się z niedoborami żelaza i witaminy B12 oraz kwasu foliowego.
Przyczyny niedoborów
Niedobór żelaza wynikać może m.in. z:
- niewystarczającej podaży tego pierwiastka w diecie (np. wegetariańskiej),
- zaburzeń jego wchłaniania (np. w schorzeniach przewodu pokarmowego),
- utraty czerwonych krwinek w wyniku krwawienia i wzrostu ich zapotrzebowania (np. w ciąży).
Niedobory witamin często nękają ludzi starszych (gorsze wchłanianie witaminy B12) oraz osoby nadużywające alkoholu (niedobory kwasu foliowego). Mocno przetworzona dieta również jest uboższa w te składniki. Ich braki mogą dawać objawy zaburzeń pokarmowych (biegunka, utrata apetytu).
Jak rozpoznajemy anemię?
Wnioskować o niej może lekarz na podstawie obniżonej ilości krwinek czerwonych i stężenia hemoglobiny oraz odbiegających od normy wartości tzw. parametrów czerwonokrwinkowych: MCH, MCHC, MCV. Wszystkie te wartości pokazuje wynik oznaczenia morfologii krwi. Dodatkowo sprawdzić można stężenie w surowicy żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego.
Badania często pozwalają wykryć niedobory jeszcze zanim się w pełni ujawnią. Informacją ostrzegającą o braku żelaza jest obniżone stężenie ferrytyny, a o niedoborze witaminy B12 i kwasu foliowego – podwyższony poziom homocysteiny.
Badania rozszerzone
W zestawie podstawowym znajdują się badania ogólne krwi i moczu, lipidogram, badanie poziomu cukru, magnezu, wątroby i dróg żółciowych, hormonów, a także badania dotyczące nietolerancji pokarmowej. Każdy może je wykonać pod kątem planowanych zmian w diecie lub na zasadzie ogólnej kontroli organizmu.
W zestawie rozszerzonym badany jest poziom witaminy D3, zwanej hormonem życia, homocysteiny, która jest jednym z najdokładniejszych wskaźników stanu zdrowia, hemoglobiny glikowanej (pod kątem cukrzycy), poziomy elektrolitów, żelaza, wapnia i kwasu foliowego.
Profilaktyka i leczenie
Stwierdzone niedobory można wyrównać pod kontrolą lekarską odpowiednią dietą lub suplementacją. Lekarz może zalecić potrawy bogate w żelazo. Dobrym źródłem żelaza w diecie są: czerwone mięso, fasola, żółtka jaj, produkty pełnoziarniste, orzechy i owoce morza.
Sposób leczenia zależy przede wszystkim od przyczyny zmniejszonej ilości czerwonych krwinek. Należy przede wszystkim zapobiegać utracie żelaza i pilnować, by nie doszło do poważnych powikłań. Niektóre typy anemii mogą wymagać nawet wielokrotnego przetaczania krwi i innych inwazyjnych zabiegów.
Red.
