Jod w diecie. Jak uzupełniać niedobory jodu?

Jod w diecie to istotny pierwiastek dla zdrowia. Szczególnie w Polsce narażeni jesteśmy na jego niedobory. Stąd obligatoryjne jodowanie soli. Gdzie jeszcze znaleźć ten cenny, śladowy niezbędny pierwiastek?

Jod w diecie jest istotny w kontekście wytwarzania hormonów tarczycy (tyroksyny i rijodotyrominy). Wpływają one m.in. na rozwój i funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego i kostnego, reguluję procesów wzrostu i dojrzewania komórek. Ponadto odnotowano także działanie ochronne jodu w procesach zapalnych i nowotworowych.

Skutki niedoboru jodu

Konsekwencje niedostatecznej podaży jodu to przede wszystkim:

  • wole endemiczne (powiększenie gruczołu),
  • upośledzenie funkcji poznawczych,
  • wole guzkowe toksyczne,
  • niedoczynność tarczycy.

Konsekwencje niedostatecznej podaży jodu u dzieci:

  • zwiększona śmiertelność okołoporodowa,
  • zaburzenia rozwoju umysłowego i somatycznego (gorszy rozwój intelektualny i motoryczny).

Źródła jodu

Jod nie jest syntetyzowany w organizmie człowieka. Dlatego musi być dostarczany z zewnątrz. Może być dostarczany do organizmu z dietą, jak również absorbowany z powietrza przez skórę i układ oddechowy.

Największe ilości jodu znajdują się w morzach i oceanach (ok. 50 µg/l). Po utlenieniu się jodki przechodzą do atmosfery. Jako opad trafiają do gleby i wód, skąd czerpią go rośliny, które stają się pokarmem dla ludzi i zwierząt.

Należy podkreślić, iż tereny oddalone od wybrzeży, zwłaszcza polodowcowe, wysokogórskie, są bardzo ubogie w jod. Zawartość jodu w pokarmach zależy zaś od ilości tego pierwiastka w ziemi. Deficyt jodu w Polsce w największym nasileniu występuje w regionach górskich.

Zalecana podaż jodu

Według Norm Instytutu Żywności i Żywienia z 2017 r. dzienna podaż jodu powinna wynosić:

  • 90 µg – dla dzieci od 0 do 5 r.ż,
  • 120 µg – dla dzieci od 6 do 12 r.ż,
  • 150 µg – dla dzieci >12 r.ż. i dorosłych,
  • 220 µg – dla kobiet ciężarnych,
  • 290 µg – dla kobiet karmiących.

Ocena niedoboru jodu

Ocena podaży jodu w indywidualnym przypadku jest bardzo zawodna. Sądzi się, że o prawidłowym spożyciu tego mikroelementu może świadczyć dostateczna jego jodu stabilnego w gruczole tarczycowym wynosząca 10-20 mg. Jest bardzo trudne do zbadania.

Obecnie miarodajną oceną podaży jodu i efektów profilaktyki jodowej są badania populacyjne na określonym terenie kraju przy pomocy oceny takich wskaźników, jak wydalanie jodu z moczem (ok. 90% spożytego jodu jest wydalone przez nerki), ocena częstotliwości występowania wola, stężenia TSH we krwi noworodków oraz stężenia tyreoglobuliny.

Profilaktyka w Polsce

Polska należy do obszarów łagodnego i umiarkowanego niedoboru jodu, dlatego też jest jednym z nielicznych krajów Europy, które wprowadziły obligatoryjny model jodowania soli kuchennej. W 1997 r. ustawowo wprowadzono obowiązkowe jodowanie soli przeznaczonej do użytku gospodarstw domowych w ilości od 10 do 30 mg KI/kg.

Model profilaktyki jodowej zakłada jednocześnie obowiązkowe jodowanie odżywek dla niemowląt w dawce 10 µg KI/100 ml oraz dodatkową suplementację kobiet w ciąży i karmiących piersią. Uważa się, że obecna podaż jodu u dzieci i dorosłych jest prawidłowa.

Jod w pozywieniu

Jod w diecie dostarczany jest z pożywieniem w postaci jodków i jodanów. Wchłania je głównie jelito cienkie i częściowo w żołądek. Większość znajdującego się w krążeniu jodu wydalają nerki.

Produktami spożywczymi o dużej zawartości jodu są ryby morskie, zwłaszcza białe (dorsz, mintaj, makrela, flądra), owoce morza, algi i rośliny rosnące na glebach o dużej zawartości tego pierwiastka (na takich terenach jego ilość w przeliczeniu na suchą masę roślinną wynosi 1mg/kg, a ubogich – jedynie 10 µg/kg).

Mniejszą zawartością jodu charakteryzuje się: ser żółty tłusty, orzechy laskowe, tuńczyk, sardynka, zboża, drożdże, warzywa, wody z terenów bogatych w jod.

Jod można też znaleźć w niewielkich ilościach w takich produktach, jak: mleko (zawartość zależy od poziomu tego pierwiastka w paszy zwierząt, a także od używania jodowych środków dezynfekujących). Jod w diecie pojawia się także dzięki spożywaniu takich produktów jak, jogurt, jaja, płatki owsiane, groszek, szpinak, fasola, biały ryż, migdały, pieczywo żytnie.

Red. (źródło: ncez.pl)

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Bądź w kontakcie

Van Delivery, Pallet, Truck Delivery (FTL/LTL), Bulk Items'

Najnowsze

Więcej na ten temat