Nadciśnienie tętnicze to choroba charakteryzująca się trwałym, podwyższonym ciśnieniem krwi, którego wartość wynosi 140/90 mm Hg lub więcej. Według Światowej Organizacji Zdrowia jest globalnym problemem zdrowotnym. Na podstawie badań wykazano, że modelem żywienia, zalecanym w profilaktyce, a także we wspieraniu terapii nadciśnienia tętniczego jest dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension)
Dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) plasuje się w pierwszej trójce najlepiej ocenianych diet pod kątem korzyści dla zdrowia.
Nadciśnienie tętnicze – globalny problem zdrowotny
Według Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO), nadciśnienie tętnicze jest jednym z globalnych problemów zdrowia publicznego. To najważniejszy, ale modyfikowalny czynnik ryzyka chorób układu krążenia. Przyczynia się też do obciążenia chorobami serca, udaru, niewydolności nerek, demencji oraz przedwczesnej śmierci i niepełnosprawności.
Wyniki analizy umieralności i wskaźników zagrażających zdrowiu wśród Polaków wykazały, że wysokie ciśnienie krwi jest, obok palenia papierosów i nadmiernej masy ciała, jednym z trzech czynników, które odbierają nam najwięcej lat życia w zdrowiu. W Polsce dane z ostatnich 20 lat wskazują na wzrost rozpowszechnienia nadciśnienia tętniczego. Na nadciśnienie tętnicze choruje prawie 10 mln Polaków, z czego najwięcej w wieku 55-74 lata.
Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
Nadciśnienie tętnicze zwykle przez wiele lat przebiega bezobjawowo. W przypadku, gdy nie jest kontrolowane regularnie, zazwyczaj wykryte zostaje w momencie pojawienia się powikłań dotyczących różnych narządów, np. serca, mózgu czy nerek. Czasem nadciśnienie tętnicze może powodować objawy, które trudno pacjentowi powiązać z chorobą, np. ból głowy, łatwe męczenie się, czy problemy ze snem.
Objawy, które mogą pojawiać się później, w miarę trwania choroby, to: bóle i zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, duszność w trakcie i po wysiłku, kołatania serca, szumy w uszach, uczucie przewlekłego zmęczenia. U chorych z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym układ krążenia jest stale narażony na wysokie ciśnienie płynącej krwi, co może powodować niekorzystne zmiany w różnych narządach organizmu, które dotyczą serca (choroba wieńcowa, uszkodzenie zastawek, przerost lewej komory), mózgu (udary) oraz nerek. Uszkadzając niektóre narządy, podwyższone ciśnienie krwi zaburza ich funkcję, co prowadzi do rozwoju tzw. powikłań narządowych nadciśnienia tętniczego.
Zalecenia żywieniowe w nadciśnieniu tętniczym
Najskuteczniejszą metodą uniknięcia lub przynajmniej opóźnienia rozwoju nadciśnienia tętniczego jest prowadzenie zdrowego trybu życia, polegającego na codziennej aktywności fizycznej, niepaleniu papierosów, zdrowej diecie i utrzymaniu prawidłowej masy ciała – podkreśla Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej.
Na podstawie badań wykazano, że modelem żywienia, zalecanym w profilaktyce, a także we wspieraniu terapii nadciśnienia tętniczego jest dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension). Należy ona do modeli żywienia wysoko cenionych przez ekspertów i od lat, razem z dietą śródziemnomorską i fleksitariańską, plasuje się w pierwszej trójce najlepiej ocenianych diet pod kątem korzyści dla zdrowia.
Jest to dieta bogata w produkty o znacznej zawartości witamin, wapnia, potasu, magnezu i błonnika, a ograniczająca produkty, zawierające nasycone kwasy tłuszczowe, izomery trans i sól. W praktyce oznacza to, że zawiera ona duże ilości warzyw i owoców, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy. Uwzględnia także niskotłuszczowe produkty mleczne, ryby, drób przy jednoczesnym ograniczeniu spożycia mięsa czerwonego oraz żywności przetworzonej bogatej w sól, cukier i tłuszcze nasycone.
Zasady diety DASH
Dieta DASH oparta jest głównie na produktach pochodzenia roślinnego. Charakteryzuje się niską zawartością soli. Ograniczenie jej spożycia jest istotnym elementem, jednak efekt obniżenia ciśnienia jest największy wtedy, gdy towarzyszy temu zwiększone spożycie warzyw i owoców, nasion roślin strączkowych, produktów zbożowych pełnoziarnistych oraz niskotłuszczowych produktów mlecznych, a także zmniejszone spożycie produktów spożywczych bogatych w tłuszcze nasycone oraz słodyczy.
W diecie DASH ważnym elementem jest ograniczenie mięsa czerwonego i jego przetworów. Natomiast uwzględnia ona umiarkowane spożycie chudego mięsa, głównie drobiu, ryb, a także chudego nabiału. Stosowanie w diecie DASH niskotłuszczowych produktów mlecznych ma na celu zwiększenie w niej ilości wapnia, który może pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi.
Źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
